Czego Należy Unikać jak Ognia, Występując Publicznie?

Prawdopodobnie najbardziej poważnym błędem, który mówca może popełnić jest:

1. Arogancja

Prawie nikt nie będzie zainteresowany tym, co jakiś zarozumiały buc ma do powiedzenia. Nawet jeśli posiada tytuły naukowe, wiele lat doświadczenia i ekspercką wiedzę w temacie wystąpienia.

Jeśli ktoś prezentuje siebie jako wszystkowiedzącą, moralnie doskonałą istotę, a do innych odnosi się z wyższością, w sposób jednoznacznie oceniający i krytyczny, to już na wstępie będzie całkowicie spalony.

Pomiędzy mówcą a publicznością rozgrywa się gra statusowa. Im wyższy status ma mówca, tym niższy ma publiczność. A nikt ze słuchaczy nie chce źle o sobie myśleć, czuć się mały, głupi czy nieznaczący. Dlatego zadaniem mówcy jest dążenie do wyrównania tych statusów.

Może to osiągnąć poprzez

a) podwyższenie statusu publiczności
Steve Jobs świetnie zrobił to w tym przemówieniu. Powiedział:
Mam zaszczyt być dzisiaj z Wami w dniu rozdania dyplomów na jednym z najlepszych uniwersytetów na świecie.

Steve Jobs mówiąc o randze Uniwersytetu Stanfordzkiego, sprawił że każdy jego student poczuł się jak ktoś wyjątkowy.

b) obniżenie statusu mówcy
W tym samym przemówieniu Steve Jobs dodał:
Prawdę mówiąc, nigdy nie ukończyłem college’u i teraz jestem najbliższej rozdania dyplomów.

Posługując się autoironią, obniżył swój status. Jednocześnie pokazał, że ma do siebie dystans oraz że jego słuchacze są w czymś od niego lepsi.

Dzięki tym dwóm zagraniom statusowym zmniejszył różnice dzielącą znanego, utytułowanego biznesmena i studenta Uniwersytetu Stanfordzkiego. Sprawił, że słuchacze stali się partnerami w rozmowie, a nie uczniami, którym będzie udzielał lekcji.

Do tego właśnie powinieneś dążyć jako mówca. Dołóż wszelkich starań, by nie zostać odebranym jako pyszałek już na początku wystąpienia. Bo wtedy nikt nie będzie Cię słuchał.

2. Ignorowanie publiczności

Drugim bardzo poważnym błędów jest mówienie tak, jakby publiczności nie było. Wypluwanie z siebie kolejnych słów, bez jakiegokolwiek emocjonalnego zaangażowania oraz bez interakcji z publicznością. Słuchacze w takiej sytuacji bardzo szybko nabierają przekonania, że ktoś kazał mówcy wygłosić to przemówienie lub że ktoś mu za to zapłacił i teraz mówca chce jak najmniejszym wysiłkiem zrealizować zlecenie.

Publiczność szybko poczuje się ignorowana, gdy mówca:

a) zamiast mówić będzie czytał z kartki

b) nie będzie utrzymywał kontaktu wzrokowego ze słuchaczami – więcej uwagi poświęci ścianom, podłodze, sufitowi czy drzewom za oknem

c) będzie odwracał się do publiczności plecami i mówił dalej (pisząc coś na tablicy czy flipcharcie albo czytając slajd z ekranu)

d) w żaden sposób nie będzie angażował publiczności, nawet poprzez zadawanie retorycznych pytań

Jako mówca powinieneś postępować dokładnie odwrotnie – mówić bez wspierania się notatkami, utrzymywać stały kontakt wzrokowy ze słuchaczami oraz angażować publiczność, wykorzystując opisane tutaj techniki.

3. Brak znajomości tematu

Jeśli w jednym z kilku pierwszych zdań powiesz coś, co podważy Twój autorytet, jako eksperta w temacie wystąpienia, ludzie nie będą traktować poważnie, tego co mówisz.

Przeczytanie jednej książki w danym temacie może nie być wystarczające, by publicznie się w tej kwestii wypowiadać. Publiczność zawsze może zadać Ci pytanie, dotyczące tego, o czym mówisz. Jeśli nie będziesz w stanie udzielić sensownej odpowiedzi, ludzie szybko przestaną Ci wierzyć i Cię słuchać. Dlatego najlepiej nie podejmuj się wypowiadania publicznie na tematy, na których za bardzo się nie znasz.

Uważaj też na powtarzanie banałów, zasłyszanych informacji i historii, które wszystkim są znane. Po pierwsze wiele z nich jest nieprawdziwe (np. słowa niosą tylko 7% informacji, za resztę odpowiedzialna jest mowa ciała i intonacja) i jeśli ktoś ze słuchaczy publicznie Ci to wytknie, stracisz cały autorytet. Po drugie od eksperta oczekujemy, że zaprezentuje coś nowego, o czym jeszcze nie słyszeliśmy albo przynajmniej da nam świeże spojrzenie na znane informacje. Dlatego odrób zadanie domowe i dobrze poznaj temat Twojego wystąpienia.

4. Nudne lub niezrozumiałe prezentowanie tematu

Jeśli będziesz posługiwał się trudnym, abstrakcyjnym językiem, publiczność szybko wyłączy się ze słuchania. Aby móc nadążać za Twoją wypowiedzią słuchacze potrzebują rozumieć, co do nich mówisz i widzieć wartość w słuchaniu. Dlatego też należy zamieniać abstrakcyjne pojęcia na język konkretów. Zamiast prezentować suche fakty, lepiej wpleść je w historię.

Porównaj te dwa teksty, które mówią mniej więcej o tym samym, ale w zupełnie inny sposób:

wersja 1:    Za prawdziwością religii przemawia jej uniwersalizm. Ponad 95% ludzi na świecie wierzy w bóstwa i ich nadprzyrodzone interwencje w rzeczywistość, w której obecnie żyjemy. Znając te dane, można dojść do wniosku, że powszechność potrzeby wiary w coś więcej niż my sami i doczesność stanowi pewien rodzaj dowodu, potwierdzającego istnienie Boga lub sił nadprzyrodzonych.

wersja 2:    Wyobraź sobie, że jedziesz do wioski, w której mieszka 100 ludzi. 95 z nich zna Zdzicha. Tylko 5 osób nigdy nie widziało Zdzicha, nie słyszało go i dlatego wątpi w jego istnienie. Co jest bardziej prawdopodobne? Że 95 osób jest w błędzie czy że tak się złożyło, że Zdzichu nie przebywał w okolicy tych 5 osób? Podobnie jest z wiarą w Boga. 95% ludzkości wierzy w jego istnienie, a tylko 5% w to wątpi. Czy sam ten fakt nie jest argumentem przemawiającym za istnieniem sił nadprzyrodzonych?

Informacje przełożone na konkrety i historie są dla nas łatwiejsze do zrozumienia i ciekawsze niż podane abstrakcyjnym językiem.

5. Braki w warsztacie mówcy

Rozwinięcie wszystkich kompetencji prezentacyjnych wymaga dużo czasu i praktyki. Na większość drobnych błędów publiczność nie zwróci uwagi, jednak dwa z nich na tyle mocno odciągają uwagę słuchaczy od przekazu, że warto o nich wspomnieć.

5.1 Brak płynności

Jeśli mówca co chwilę wydaje głośne dźwięki namysłu typu ‚eee’ ‚yyy’ ‚mmm’ ‚hmm’, publiczność szybko zacznie się koncentrować na tym, kiedy będzie kolejna głośna pauza, zamiast na tym, co mówca chce przekazać.

Pierwszym krokiem do zwalczenia tych zakłóceń płynności jest uzmysłowienie sobie, że cisza jest przyjemna i pożyteczna. Mówca nie potrzebuje cały czas wydawać z siebie dźwięków, tak długo jak jest na scenie. Użycie cichych pauz buduje dramaturgię, zainteresowanie i urozmaica wypowiedź.

Za każdym razem, jak usłyszysz, że zrobiłeś głośną pauzeee przestań na chwilę mówić – zamień ją na pauzę cichą. Odczekaj dwie sekundy i przejdź do dalszej części wystąpienia. Jeśli konsekwentnie będziesz ściszać wszystkie pauzy, to szybko wyeliminujesz głośne dźwięki namysłu.

5.2 Monotonny głos

Drugi błąd, którego publiczność nie wybacza, w kontekście warsztatu mówcy, to monotonny głos, cały-czas-na-jednej-linii. Często posługuje się analogią do wykresu EKG, by pokazać, jak istotna jest modulacja głosem. Jak wygląda taki wykres u zdrowej osoby? Linia skacze w górę i w dół, raz mocniej, raz słabiej. A jaki wykres EKG ma osoba, u której serce przestało pracować? Długą poziomą kreskę.

Tak właśnie jest z głosem. Jeśli się nim bawimy, różnicujemy jego głośność, szybkość i wysokość, to publiczność z uwagą słucha, co mamy do powiedzenia. Jeśli jednak mówimy cały czas na jednej linii, to publiczność umiera … z nudów, wyłącza się, zaczyna odbywać podróże astralne. Dlatego pamiętaj, by używać swojego głosu w sposób bardziej zróżnicowany. Mów głośniej, gdy jesteś w jakiś temat zaangażowany emocjonalnie. Mów ciszej, gdy chcesz zdradzić sekret czy wykreować atmosferę tajemnicy. Mów szybciej, jeśli omawiasz mało istotną część zagadnienia, o której należy tylko wspomnieć. Mów wolniej, jeśli chcesz podkreślić szczególnie ważne informacje.

 

Przygotowując swoje kolejne wystąpienie, pamiętaj o 5 poważnych błędach i wykorzystaj wskazówki zawarte w tym wpisie, aby ich uniknąć. Dzięki temu publiczność z uwagą i przyjemnością wysłucha tego, co masz im do powiedzenia!